دکتر پیمان یوسفی آذر دبیر همایش بزرگداشت سال بینالمللی جنگلها، در جمع خبرنگاران با اعلام این خبر گفت: بهدلیل اهمیت جنگلها و نقش این اکوسیستمهای حیاتبخش، مجمع عمومی سازمان ملل سالجاری میلادی را سال جهانی جنگل با شعار «بزرگداشت جنگل، بزرگداشت زندگی است» اعلام کرد. در ایران نیز همایش بزرگداشت سال جهانی جنگل بهمنظور شناساندن عملکرد جنگلها و نقش حیاتی این زیستبومها برگزار میشود.
به گزارش همشهری، در این نشست که به تبادل نظر میان خبرنگاران با مسئولان اجرایی همایش اختصاص داشت، اهمیت جنگل از زوایای مختلف بررسی و تبیین شد. از مهمترین مباحث این نشست درخواست دستاندرکاران همایش برای فرهنگسازی و ارتقای آگاهیهای عمومی بود. برگزاری همایش بینالمللی بزرگداشت سال جهانی جنگل در ایران در واقع فرصتی است برای انعکاس و ملموس کردن کارکردهای زیستمحیطی و حیاتی اکوسیستمهای جنگلی برای قشرهای مختلف جامعه بهویژه آنکه در حال حاضر، بسیاری از مسئولان اجرایی هم از نقش جنگل در چرخه حیات بیخبرند و در نتیجه در مواردی رویشگاههای جنگلی قربانی طرحهای اجرایی و عمرانی میشوند. در این نشست به نقش رسانهها در حفاظت از محیطزیست و منابع طبیعی اشاره شد از جمله از تلاش جمعی رسانهها در حمایت از جنگل ابر که در سال 88 منجر به توقف عملیات جادهسازی در این رویشگاه بینظیر شد سخن به میان آمد. این تلاشها زمانی به ثمر رسید که مسئولان اجرایی کشور از اهمیت جنگل ابر آگاه شدند و در نتیجه عملیات تخریب ابر معلق ماند.
در این نشست براساس اطلاعات مندرج در پایگاه اطلاعرسانی سازمان ملل، اعلام شد که یکی از مهمترین عملکردهای جنگل، حفاظت از تنوع زیستی است. آنچه باعث میشود در بسیاری از کشورهای در حال توسعه، جنگلها قربانی طرحهای اجرایی شود ناشی از این نگاه است که مسئولان تصور میکنند که جنگل فقط درختزاری است که اگر درختی از آن قطع شود میتوان با کاشت درخت جدید جبران کرد درحالیکه قطع درخت باعث تخریب زیستگاه و نابودی گونههای گیاهی و جانوری میشود؛ گونههایی که هریک در چرخه زیستی نقشی خاص و اثرگذار دارند. اگر مجمع عمومی سازمان ملل، شعار «بزرگداشت جنگل، بزرگداشت زندگی است» را برای سال جهانی جنگل انتخاب میکند میخواهد به جهانیان نشان بدهد که چنانچه رویشگاههای جنگلی حفظ نشود در آینده نزدیک بشر برای ادامه حیات با معضلات لاینحل مواجه خواهد شد.
در ادامه نشست اعلام شد که حفظ جنگل در واقع تضمینکننده حیات بشر است این نکتهای است که تحقیقات علمی هم برآن صحه گذاشته است. تمام تاکید سازمان ملل در انتخاب این سال بهعنوان سال جهانی جنگل آن است که نشان دهد اگر جنگلها نابود شوند تنوع زیستی با خطر جدی مواجه میشود حیات وحش و گونههای گیاهی در معرض نابودی قرار میگیرند. حفاظت ژنی یا ژنتیک، حفاظت از گیاهان و گونههای جانوری از دیگر کارکردهای جنگل است. برای نمونه اگر امروز شمار سنجابهای ایرانی در رویشگاههای زاگرسی رو به کاهش گذاشته ناشی از آن است که بلوطزارهای این ناحیه رویشگاهی در حال نابودی است. جنگلها هر چه غنیتر باشند حفاظت گونهای غنیتر خواهد بود. علاوه براین، اکوسیستمهای رودخانهای متاثر از اکوسیستمهای جنگلی است بهطوری که هرجا جنگلها نابود شده، رودخانهها هم نابود شده و عملکرد زیستمحیطی خودشان را از دست دادهاند.
نقش جنگل در کاهش گرمایش
در این نشست اعلام شد: گرم شدن کره زمین یکی از معضلات اساسی است که اکنون متخصصان و صاحبنظران را به چالش کشیده است. این در حالی است که بنا به اعلام سازمان خواربار جهانی(فائو)، جنگلها عمدهترین نقش را در کاهش این پدیده و پایداری زیستبومهای جهانی دارند. بزرگترین عامل گرمشدن زمین، افزایش گاز دی اکسید کربن است درحالیکه جنگلها به تنهایی 18 درصد از کل حجم دیاکسیدکربن کره زمین را در خود جای دادهاند. اگر جنگلها نابود شوند 18 درصد به حجم دیاکسیدکربن زمین افزوده میشود.
نکته در خور تأمل اینکه سوختهای فسیلی با تولید 24درصد کل دی اکسید کربن زمین عامل اصلی در گرمایش زمین محسوب میشوند این درحالی است که قطع درخت بعد از سوختهای فسیلی مهمترین عامل گرمایش زمین اعلام شده است.
بخشی از نشست نیز به یافتههای علمی دانشمندان از جمله انجمن جنگلداری ژاپن درباره درخت اختصاص داشت. این تحقیقات نشان میدهد که هر مترمربع برگ درخت در شبانه روز 5 مول اکسیژن تولید میکند که یک دلار ارزش دارد. براین اساس، یک درخت 5 ساله بهطور تقریبی در شبانه روز 140 مول اکسیژن تولید میکند و در مجموع ارزش اکسیژن تولید شده آن در یک سال 10 هزار دلار است.
یک درخت 20 ساله 120 هزار دلار اکسیژن در سال و یک درخت 50ساله تنومند سالانه 6 میلیون دلار اکسیژن تولید میکند، این فقط یکی از ارزشهای اکولوژیکی جنگلهاست که برای اغلب مردم و مسئولان ناشناخته است در نتیجه به آسانی بخشی از جنگل را برای عبور یک خط لوله گاز، یا احداث کارخانه یا عبور جاده از بین میبرند. به همین دلیل است که کارشناسان منابع طبیعی و محیطزیست فریاد میزنند نمیتوان یک درخت 150ساله را قطع کرد و با کاشت 10یا 20درخت آن را جبران کرد.
جلوگیری از فرسایش خاک و لغزش زمین، جلوگیری از روانآبها و کنترل سیل، ذخیره و انباشتهکردن آب و هدایت آن به سفرههای زیرزمینی، حفاظت از سرچشمههای رودخانهها، آبخیزها و سالمسازی هوا از دیگر عملکردهای جنگل بود که در این نشست بررسی و تبیین شد. علاوه براین، به نقش جنگل در درمان بیماری و رفع افسردگی، طبیعتگردی و کارکردهای فرهنگی و هنری و تاثیر آن در معیشت جوامع محلی و سنتی اشاره شد.